تنبور یکى از پرطرفدارترین و پرمخاطب ترین سازهاى موسیقى نواحى ایران است.
جذابیت این ساز، به دلیل ماهیت اجراى مقام ها و جنبه عرفانى و معنوى به تدریج پارا از دایره ایران فراتر برده و در اروپا و آمریکا نیز، به این ساز و اجراى آن توجه و رویکرد فراوان شده است.
ساز تنبور متعلق به موسیقى یارسان و حوزه اصلى رواج آن کرمانشاه و دو منطقه صحنه و گوران است.
موسیقى اجراشده به وسیله این ساز شامل مقام هاى حقانى و کلام هاى مذهبى، مقام هاى باستانى و سرانجام مقام هاى مجلسى و مجازى است. ساخت قطعه و نغمه هاى جدید دراین سالها مرسوم شده و گروههایى نیز براساس موسیقى تنبور به اجرا پرداخته اند.
مرثیه آفتاب ازجمله آثارى است که توسط سیدآرش شهریارى اجراشده و اختصاص به مقام هاى سوگ دارد. نوازنده با تسلط و تکنیک اجرایى قابل توجه ضمن احاطه به موسیقى تنبورها، خود نیز مقام ها و روایت هایى را اجراکرده است. اجراها بر بستر بداهه شکل گرفته و از این رو ترکیبى جالب توجه از مقام هاى حقانى، باستانى و مقام هاى ساخته شده توسط مجرى اثر، صورت پذیرفته است. دراین اثر قطعات پاوه مورى، هى گیان، حسینم رو، هجرانى، قطار، هفتاد و دو پیر، گله و دره، آقاکم رو و فانى فانى اجراشده است.
آرش شهریارى توانسته است اثرى درخور و شایسته در موسیقى تنبور پدید آورد که شنیدن آن براى هر شنونده موسیقى دوست به خصوص علاقه مندان تنبور، جذابیت فراوان دارد.
محمدرضا درویشى آهنگساز و پژوهشگر شناخته شده حوزه موسیقى نواحى در متن بروشور اثر در مورد آن نوشته است:
«مجموعه مرثیه آفتاب بخشى از مقام هاى مرثیه اى قدیمى و تعدادى آهنگ با مضمون مرثیه و سوگ از ساخته هاى سیدآرش شهریارى را درخود جاى داده است. مقام هاى مرثیه اى قدیم به آنچه در این مجموعه آمده محدود نیست و مقام هاى دیگرى چون دنیا فانى و نوعى هى داود (منطقه صحنه) و نوعى فانى فانى (روایت باباغلام از روستاى همت آباد صحنه) و... را نیز شامل مى شود. علاوه بر آنچه ذکرشد مجموعه هجرانى ها و نیز مقام هاى چمرى که با سرنا و دهل نواخته مى شود را نیز مى توان به نوعى درمجموعه مقام هاى مرثیه اى قرارداد.
چنین استنباط مى شود که در سنت یارسان، کلام خوان یا تنبور نواز مجاز است که در صورت نیاز پس ازاجراى سربند اصلى مقام، نغمه ها یاشعرهاى جدیدى براساس نغمه ها یا شعرهاى کهن بسراید و درجمع خانه یا سایر مراسم مذهبى و آیینى اجرانماید.
برخى از این نغمه ها و شعرها که هم از اصالت بیشترى برخوردار بوده و هم توسط کلام خوان ها و تنبور نوازان موجه ارائه شده، دهان به دهان گشته و پس از چندى به عنوان مقام درکنار مقام هاى کهن قرارگرفته اند.
این رویه درطول تاریخ پرفراز و نشیب این سلسله همیشه موجب زایش هاى جدیدى در حوزه موسیقى و نیز ادبیات شده است...» در ادامه درویشى ضمن شرحى درمورد مقام هاى سوگ تنبور، قطعات اجراشده را با توضیحات مبسوط ارائه مى کند که خود موجب ارتباط و شناخت بیشتر مخاطب از این موسیقى مى شود.مرثیه آفتاب توسط مرکز موسیقى حوزه هنرى منتشرشده است.

بگو یا علی