محمد رضا لطفی نوازنده برجسته تار و سه تار در تابستان امسال پس از سال ها برای هم میهنان خود به هنرنمایی می پردازد . ایشان طی پیشنهادی به مسئولان تلویزیون که بیشتر به یک حرکت نمادین شبیه بود خواستار پخش مستقیم این کنسرت از سیمای جمهوری اسلامی شد . پیشنهادی که ناگفته عکس العمل مسئولان در رد این درخواست قابل پیش بینی بود .
حرکت استاد موسیقی کشورمان در بیان چنین پیشنهادی و رد آن از سوی سیمای جمهوری اسلامی بار دیگر بیانگر عدم درک متولیان فرهنگی کشور از موسیقی ایرانی و نادیده گرفتن حقوق هزاران علاقه مند آن است که پس از گذشت نزدیک به سه دهه از انقلاب هنوز تعریف مشخص و دقیقی از موسیقی مجاز و موسیقی غیر مجاز ارائه نکرده اند . در حالی که در طی روز شاهد پخش ساعت ها موسیقی نامتعارف از صدا و سیما هستیم بی توجهی به موسیقی ملی کشورمان همچنان ادامه دارد . سیاست های نادرست و افراط گرایانه در حوزه فرهنگ و هنر و در صدر آن موسیقی در طی سال ها ی گذشته گسست فرهنگی نسل نو ظهور کشورمان را از میراث کهن چندین هزار ساله خود باعث شده است . نسلی که شاید با گیتار و کیبورد و ... بیشتر همراهند تا با سه تار و تنبور و .... .
باعث سرافکندگی و شرمساری است که بسیاری از کودکان و نوجوانان کشورمان با ساز های ملی خود بیگانه اند . چه دل خونیم از شنیدن و خواندن فتواهایی که شاید برای اعراب جاهلیت هم جفاکارانه به نظر میرسند چه رسد به ایرانی عصر حاضر . وقت آن رسیده است که اساتید موسیقی و محققان گرامی حوزه و دانشگاه به دور از افراط و تفریط برای پیکره نیمه جان هویت ملی و هنر و تمدن کهن نسل نو ایران فکری کنند و به تعریف واحد و منصفانه ای از موسیقی رسند .
به امید آن روز .
شناسایی هرچه بیشتر ساز باستانی تنبور جز با همت نوازندگان این ساز میسر نیست . در این میان اساتید گرامی این ساز نقش مهمی را ایفا می کنند . یکی از نوازندگان برجسته این ساز آیینی مرحوم سید خلیل عالی نژاد بودند که پیش تر به زندگی این هنرمند گرامی پرداخته شد . تنبور مست سعی دارد پاره ای از آثار درخشان این هنرمند گرامی که شاید برای بسیاری از دوستان همراه ناشنیده باشند را طی چند هفته ارائه نماید . از آنجا که به احتمال قریب به یقین این آثار هرگز به صورت رسمی اجازه انتشار نخواهند یافت لذا تنبور مست با گرامی داشت یاد و خاطره خالق این آثار مرحوم سید خلیل عالی نژاد و با کسب اجازه از خانواده ی آن استاد گرامی به انتشار این قطعات می پردازد . تنبور مست برای نخستین هدیه زخمه ی تار خلیل را به شما تقدیم میکند .
حق یا علی مدد را در قسمت دانلود دریافت کنید .
سال ۱۳۳۶ بود که در صحنه متولد شد . ساز تنبور به عنوان رکن مهمی در آیین مذهبی خانواده اش مورد احترام بود . به همین دلیل بود که از کودکی با صدای تنبور پدرش خو گرفت و بعد ها سید نادر طاهری اصول تنبور نوازی را به او آموخت و این آغاز راه بود . سپس از پنجه شیرین و به یادماندنی سید امرالله شاه ابراهیمی توشه ها گرفت . هنرمندی که مرحوم عالی نژاد سالها بعد در رساله ی خود از وی به عنوان نامی ترین استاد تنبور نواز معاصر نام برد و به حق عنوانی برازنده می نمود .
گرچه به اعتقاد سید خلیل با همت سید امرالله شاه ابراهیمی تنبور از انزوای چند صد ساله به در آمد اما شاید خدمات مرحوم عالی نژاد برای شناسایی و ترویج این ساز کهن به مراتب از استادش برجسته تر بود . مرحوم عالی نژاد در طی دوران حیات از محضر اساتید برجسته ی دیگری چون درویش امیر حیاتی و عابدین خادمی نیز بهره جست و روز به روز بر تسلط خویش بر این ساز آسمانی افزود .
مرحوم شاه ابراهیمی از میان شاگردان برجسته خود نخستین گروه تنبور نوازی معاصر را تشکیل داد . فعالیت گروهی که سرپرستی آن پس از مدتی بر عهده عالی نژاد گذاشته شد با حضور وی در دانشگاه موسیقی دوچار وقفه شد . پس از مدتی با تشکیل گروه تنبور نوازان شمش به همت کیخسرو پور ناظری بار دیگر اعضاء تنبور نوازان صحنه گرد هم آمدند و در کنار هنرمندان تنبور نوازانی از حوزه ی گوران به اجرای برنامه پرداختند . به گفته مرحوم عالی نژاد همنشینی تنبور نوازان این دو حوزه ( صحنه و گوران ) و تلفیق سنت تنبور نوازی آنها به ترقی و تعالی بسیاری انجامید .
حاصل همکاری عالی نژاد با تنبور نوازان شمس در اثری با عنوان صدای سخن عشق و با صدای شهرام ناظری منتشر شدو به عنوانی یکی از برجسته ترین آثار موسیقی بعد از انقلاب به یادگار ماند . وی سال ها بعد اقدام به تشکیل گروه تنبور نوازان باباطاهر کرد . اجرای گروه مذکور در سال ۱۳۷۴در اجلاس جهانی هنر دینی با عنوان زمزمه قلندری موجود است که بسیاری از آثار ارائه شده در آن برنامه در قالب دو کاست با عنوان ثتای علی ( ع ) و آیین مستان از سوی وزارت ارشاد مجوز پخش گرفت .
با حضور وی در تهران بر فشارهای مختلف بر وی افزوده شد تا سرانجام تصمیم بر ترک وطن گرفت و در سوئد ساکن شد . در سال های حضورش در سوئد به تحقیقات گسترده اش در حوزه موسیقی ملی و عرفانی ادامه داد و شاگردان بسیاری از بین ایرانیان ساکن اروپا پرورش داد . از این هنرمند گرامی اثری با عنوان شکرانه نیز عرضه شده است که شامل بداهه نوازی در مقام های کهن تنبور می باشد .
سید خلیل عالی نژاد سر انجام در ۲۷ آبان ماه سال ۱۳۸۰ دور از وطن به شیوه مشکوکی به قتل رسید و پیکر بی جانش در آتش رشک و کور دلی دشمنان حق و حقیقت سوخت .
تنبور مست ضمن نکوداشت یاد و خاطره این هنرمند ارزشمند و به منظور شناسایی هرچه بیشتر ایشان به دوستدارانش در آینده نزدیک نسبت به ارائه پاره ای از آثار برجسته و منتشر نشده ی وی اقدام خواهد نمود .
طی روز های گذشته یکی از هفته نامه های چاپ کشورمان که دیدگاه ها و نظریات جالب توجه شان سالهاست خار چشم معاندان و اسلام ستیزان داخلی است در مطلب کوتاهی به مخالفت با کلاس های آواز محمد رضا شجریان پرداخته است و با ادبیات متدینانه خود وزیر ارشاد را مورد خطاب قرار داده و خواستار برخورد با این روند شده است . نویسندگان این نشریه ضمن فراموش کردن این واقعیت که اکنون در آستانه دهه سوم انقلاب به سر می بریم و به ناچار باید نظریات و دیدگاه های خود را به روز کنیم تا همزمان و همراه جامعه گام برداریم نسبت به هنرجویان دختر استاد آواز ایران انتقاد کرده اند .
ای کاش این عزیزان مانند سایردوستان در آینده به این نتیجه نرسند که با ساخت فیلمی و بابه سخره گرفتن عقاید امروزی شان به درامدی درخور دست یابند .
***
نکته دیگر اینکه رئیس گروه موسیقی دانشگاه تهران طی مصاحبه ای بسیاری از دوستداران و کارشناسان موسیقی را به ادامه تحصیل در رشته خود ترغیب کرد . ایشان با اعلام عدم تعهد دانشگاه در ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان موسیقی از هم اکنون با موسیقی دانان برجسته آینده ی ایران اتمام حجت کردند . وی با پشنهاد جالب توجهی افزود: هنرمند فارغ التحصیل باید در مرحله اول خودش را تحمیل کند .
امید است که روند نامگذاری سال ها ادامه یابد تا بازار ساخت سمفونی های سفارشی داغ بماند شاید در صورت پیشی گرفتن از بعضی از اساتیدشان بتوانند با ساخت چند قطعه موسیقی هزینه های جاری خود را تامین کنند .