موسیقی بانوان در روز عید قربان قربانی شد

بیست و یکمین جشنواره موسقی فجر با اجرای گروه خنیا به سرپرستی پری ملکی عصر روز چهارشنبه 21 دیماه در فرهنگسرای نیاوران آغاز شد .

در بخش اول آثاری از حمید بهروزی نیا همچون تصنیف ماه پنهان قطعه هجوم و قطعات وصال و لزگی و تصنیف جام عاشق از نیما نیک طبع اجرا گشت در بخش دوم نیز پیش درامدی از مرتضی محجوبی و تصنیف های فغان – ضربی عراق و تصنیف مرگ مولوی و یار من به اجرا در امد که در این میان نوای نی پارسا احتشامی حال و هوای خاصی به این اجرا بخشید همچنین صدای تار حمید بهروزی نیا و دف نیما نیک طبع که هر دو با همخوانی خود پری ملکی را همراهی میکردند تحسین حضار را بر انگیختند .

در میان دو بخش اجرای برنامه و همچنین در طول برگزاری برنامه مسئولین جشنواره چندین بار به پری ملکی – سرپرست گروه خنیا – به خاطر صدای بالای ایشان نسبت به همخوانان دیگر تذکر دادند که این مسئله در نوع خود جالب توجه بود .

 ضمن اینکه به دلیل اطلاع رسانی ضعیف و نامناسب و بی نظمی موجود این دوره از جشنواره و گرانی بلیطها انچنان که باید و شاید از افتتاحیه جشنواره استقبال نشد و نیمی از سالن فرهنگسرای نیاوران در این اجرا خالی از تماشاگر بود .

به بهانه ۱۷ دى ماه تولدمحمدرضا لطفى

ساز محمدرضا لطفى در همه حال شنیدنى است. حدود سه دهه است که موسیقى ایران، صداى ساز موسیقیدانانى را به رسمیت شناخته و مرجع قرار داده است که حدود دو دهه از حضور خود او در فضاى موسیقى کشور بى بهره بوده است. محمدرضا لطفى در اوایل دهه شصت کشور را ترک گفت. او هر چند درفاصله سالهاى ۷۳ تا ۷۵ به صورت پراکنده فعالیت هاى خود را از سر گرفته و با تشکیل کلاس آموزشى و تأسیس مجدد گروه شیدا سعى در آغازى دوباره از فعالیت هاى درون کشور داشت، اما شرایط به نحوى پیش رفت تا او را بار دیگر به جلاى وطن کشاند. اکنون در آستانه شصت سالگى - به صورت دقیق ۱۷ دى ماه ۵۹ سال - لطفى بار دیگر به ایران بازگشته است. زمزمه ها حاکى از آن دارد که او قصد اقامت و فعالیت مجدد درایران دارد. درسال جارى شمارى از آثار او که قبلاً به صورت کاست منتشر شده بود به صورت CD روانه بازار شد، جان جان، سپیده و به یاد عارف همراه با آواز شجریان و اخیراً از تکنوازى هاى او اثر قافله سالار منتشر شده است.
قافله سالار شامل دو بخش تکنوازى تار در راست و پنجگاه و تکنوازى سه تار در نوا است. راست پنجگاه با نام لطفى عجین شده است. چه اولین بار با ساز لطفى ره به سوى این مقام و نواى سحرانگیز گشودیم. تا سى سال پیش، هیچ اثر منتشر شده اى از راست پنجگاه وجود نداشت. در اجراى اساتید قدیم نیز که در اختیار همگان نبود تنها اجراى ردیف از این دستگاه وجود داشت نظیر اجراى تار فغام الدوله و یا آواز عبدالله خان دوامى. در حافظیه شیراز لطفى و آواز شجریان، عمق و محتواى غنى این دستگاه را شناساند. موردى که حدود بیست سال بعد در چشمه نوش تکرار شد. هر چند در اثر اخیر یکى از بهترین و ممتازترین نه  تنها ساز لطفى که تار نوازى موسیقى ایران را مى توان شنید. در چشم نوش لطفى چنان عمیق، پررمز و راز و عاشقانه نواخته است که بارها و بارها مى توان آن را شنید و باز هم شنید.
قافله سالار در میان دو اثر ذکر شده اجرا شده است. در اواسط دهه شصت این راست پنجگاه نیز نشان لطفى را به خوبى برخود دارد.
موسیقى در فضایى آرام آغاز مى شود تا موقعیت راست پنجگاه را معرفى کند.
آواز لطفى چاشنى اثر است. صدایى بم، گرم و نافذ که تأثیرى شگرف دارد. به تدریج و با اجراى گوشه هاى مختلف، تار نیز شور و وجد افزونترى مى یابد و در انتها باز هم با شعرى از مولانا با ریتمى پرتحرک ساز و آواز لطفى به اوج مى رسد تا اثر پایان یابد. روى دیگر نیز روایت لطفى با ساز سه تار از دستگاه نوا است.
بدون شک، یکى از مهمترین و شاخص ترین شیوه هاى سه تار نوازى در دهه هاى اخیر، به عنوان یک سه تار نوازى مرجع، ساز محمدرضا لطفى است. این مورد البته چنان مشهود و عینى است که نیازى به گفتن ندارد. سونوریته بى نظیر، عمق و محتواى ساز و شیوه اجرا و روایت در این اثر بسیار ممتاز است. نکته دیگر آنکه، لطفى خود در جایى گفته است این اثر را تحت تأثیر روایت نواى استاد صبا نواخته است. این مورد خود مى تواند جنبه هاى برداشت و تأویل یک هنرمند را از موضوعى پیش گفته و پیش روایت شده به خوبى نشان دهد. با ذهنیت - موسیقى آوازى و در مقام مقایسه با یک خواننده حرفه اى برمى آیند، گاه از آواز خواندن لطفى متعجب مى شوند.
اما آنان نمى دانند که شعر و آواز و موسیقى در فرهنگ موسیقى ایران به هم پیوسته بوده است.در گذشته بسیارى از راویان موسیقى خود شاعر و خواننده و نوازنده به صورت توأمان بوده اند. آواز و ساز لطفى درواقع ادامه سنت خنیاگرى در موسیقى ایرانى است. اینجا دیگر موضوع آواز تنها و صداى مثلاً شش دانگ مطرح نیست. مجموع ساز و آواز لطفى و شدت تأثیر آن موردى نیست که نیاز به تعریف و تمجید و شرح داشته باشد. شاید به جرأت بتوان ادعا کرد، کمتر کسى پیدا مى شود که ساز وآواز لطفى را بشنود و در او تأثیر نگذارد.
ضمن آنکه با این شکل اجرا، لطفى سنت دیگرى را پاس داشته است و آن احترام و توجه به بداهه پردازى در موسیقى ایرانى است. عنصر حال و آن در موسیقى ایرانى که امروزه کم کم دارد به یک خاطره فراموش شده بدل مى شود

گل بهشت منتشر شد

پس از موفقیت شوریده، کار گروه دستان و پریسا و انتخاب این اثر بعنوان بهترین موسیقی سال 2003 از طرف وزارت فرهنگ فرانسه، شرکت نت ورک آلمان اثر تازه ای از گروه دستان و پریسا را با نام گل بهشت منتشر کرد.

برای اطلاعات دریافت و خرید این سی دی اینجا را کلیک کنید

محمد رضا لطفی از ماندن در ایران گفت

محمد رضا لطفی - نوازنده برجسته تار و سه تار با ارسال نامه ای به خبرگزاری ها و روزنامه هاو چگونگی فعالیت های آتی خود در ایران را اعلام کرد. این هنرمند برنامه ها و فعالیت های موسسه آوای شیدا که زیر نظر مستقیم او اداره می شود را چنین اعلام کرد :

 رساندن موسسه آوای شیدا به سطح کمی و کیفی بالا در رابطه با تولیدات موسیقی هنری انتشار کتابچه های آموزش موسیقی، گاهنامه خبری و نشر کتاب کتاب و نوارهای آموزی به صورت صوتی و تصویری
- راه اندازی مکتب خانه میرزا عبداله به صورت یک مدرسه موسیقی و پایه اصول سینه به سینه زیر نظر مستقیم اینجانب
- هماهنگی و گسترش کارگاه ساز سازی که بیش از 20 سال در حال فعالیت در کنار مراکز آموزشی ما قرار داشته و دارد و درچهارچوب راستای فرهنگی این مجموعه فعالیت خود را بارورتر خواهد نمود.
-بخش تحقیقات و ترجمه جهت پیشبرد به امر شناخت موسیقی به وسیله محققان و دانشجویان رشته موسیقی راه اندازی خواهد شد.
بخش نشر فعالیت های خودرا با ارائه تولیدات مکتوب فعال تر خواهد شد
- سایت اینترنتی شیدا به آدرس WWW.SHAYDA.NET به زبان فارسی راه اندازی خواهد شد.
وی درباره طرح کلی تحقق این اهداف به وسیله خود و دیگر همکارانش گفت: همان گونه که علاقمندان خبر دارند این جانب به صورت رسمی در خارج از ایران زندگی می کنم و در مدت ده سال گذشته تلاش کردم تا با حضور مجدد خود کارهایی را در زمینه موسیقی سازماندهی کنم ، تا حداقل جوانان و دیگر علاقمندان به این هنر بتوانند از تجربه آموزشی و هنری من حداکثر استفاده را بکنند.
در این گذر طولانی متاسفانه به خاطر شرایط فرهنگی و عدم سیستم ارتباطی درست بین ارگان ها و ایجاد شرایط نامناسب ، این کار به سختی به جلو رفت و در پاره ای موارد حتی گسسته شد.
لطفی در بخش دیگری از این نامه آورده است : چهار سال به ناچار آوای شیدا را بستیم و مکتب خانه میرزا عبداله نیز پس از 11 ماه که بسته شده بودگشایش یافت ؛ که متاسفانه با درگذشت خواهرم که مسوولیت این موسسه را را بر عهده داشت ، کاملا تعطیل شد.
با توجه به این که این موسسه مدت ها بود که از کیفیت آموزش منجسم برخوردار نبود ما تلاش نکردیم که آن را با همان شیوه کار بازگشایی کنیم به همین دلیل تا رسیدن به یک برنامه آموزشی درست و نوشته شده و معلم های کارآمد مکتب خانه را بسته نگاه داشتیم اما به سرعت در تلاش هستیم تا با دریافت اجازه رسمی آْن را بازگشایی کنیم.
خالق آلبوم" به یاد عارف" درباره شیوه فعالیت این موسسه گفت : برای این کار ما ابتدا باید معلمانی را با روش آموزشی جدید که متکی به تجربه کاری این جانب هست آشنا نموده و با وحدت آموزشی همه کلاس ها را هماهنگ کرد این نکته مهمی است که باید شکل گیرد و حضور دائمی خود من نیز براساس بازگشایی مکتب خانه میرزا عبداله خواهد بود که مسلما متکی به دریافت اجازه وزارت ارشاد خواهد بود.
این نوازنده برجسته که در سال های اوایل انقلاب اقدام به تاسیس کارگاه ساز سازی در کانون چاوش کرده بود ، خاطر نشان ساخته است: این کارگاه در چند سال پس از 22 بهمن به وسیله من طراحی شد حرکت اولیه این کار برای دفاع از هنر ساز سازی بود که در آن زمان در حال نابودی بود و کسی رایای ارائه این صنعت را نداشت بیشتر ساز سازهای ما که اندک نیز بودند خانه نشین شده بودند و قیمت ساز نیز به سرعت بالا می رفت و می توانست دانشجویان موسیقی را دچار اشکال نماید این جانب با دعوت از سازندگان قدیمی و با تجربه و همچنین چند تن غیر حرفه ای که کار دیگری داشتند پایه این کارگاه را بنا گذاشتم ؛ و متاسفانه آن قدر روحیه ساز سازها پایین بود که تشکل آن ها تقریبا غیر ممکن بود ، لذا با همکاری آقایان" ناجی" ،" محمود فرهمند "و" انسان بی نظیر" و صنعت کار" امیر عطایی" و کمک تنی چند قرار شد تا به دانشجویان هنرستان چاووش که علاقمند به این کار هستند آموزش داده شود .
متاسفانه بازار فروش و نبودن هماهنگی لازم و عدم رعایت اصول اساس نامه ای این مرکز کار را غیر فعال کرد همه اکنون کارگاه ساز سازی در جنب فعالیت های شیدا و مکتب خانه به کار خود مشغول هست که پس از بازگشایی مکتب خانه گسترش خواهد یافت و به بکی از مراکز مهم شیدا خواهد پیوست.
لازم به ذکر است، محمد رضا لطفی به عنوان یکی از جریان سازترین نوازنده ها و آهنگ هاست که با تشکیل گروه شیدا موسیقی را به دوره پس از خود منتقل کرد و توانست نقش به سزایی در ابقای موسیقی سالم ایرانی داشته باشد.

همچنین ناصر ایزدی، مدیر اجرایی موسسه فرهنگی هنری آوای شیدا هر گونه خبر در مورد فعالیت های این محمد رضا لطفی را فقط از طریق آوای شیدا صحیح دانست.
ناصر ایزدی ضمن اعلام این مطلب گفت: پیرو حضور مجدد استاد محمد رضا لطفی اخباری توسط جراید و خبرگزاری ها در مورد نحوه فعالیت مجدد ایشان درج گردیده که اکثر این اطلاعات نادرست بوده و باعث بروز مشکلات و ایجاد سوالاتی برای علاقمندان شده است.
ایزدی در ادامه افزوده است بدیهی است که از این پس هر گونه خبر در مورد فعالیت های این استاد به صورت رسمی فقط از طریق این موسسه یا خود ایشان به اطلاع عموم خواهد رسید.
لازم به ذکر است، پس از حضور محمد رضا لطفی تعدادی از خبرگزاری ها و مطبوعات اقدام به درج اخباری از قبیل سخنرانی و کنسرت کرده بودند که هیچ کدام تحت صحت نداشت.

۲خبر از استاد محمد رضا لطفی

پنجشنبه، هشتم بهمن ماه، استاد «محمدرضا لطفی» آخرین جلسهء سخنرانی خود را در مؤسسه «آوای شیدا» انجام خواهد داد.

.همچنین مشغول فراهم آوردن مقدمات برگزاری کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌‌های مستر کلاس و جلسات سخنرانی مرتب در مکتب‌خانه میرزا عبدالله است.مکتب‌خانه میرزا عبدالله در دههء 60 با نام «مؤسسه چاووش» یکی از مهمترین مراکز آموزشی موسیقی ایران بوده است که هنرمندان بزرگ کنونی را به جامعهء موسیقی معرفی کرده است.در «چاووش»، لطفی مدتی به عنوان مدرس تار و سه‌تار فعالیت می‌کرده است و علاوه بر او «حسین علیزاده» به عنوان مدرس «تار»، پریسا «آواز» و محمد فیروزی به عنوان مدرس «بربط» فعالیت می‌کردند

در صورتی که چندی قبل برخی خبرگزاری‌ها خبر از سخنرانی وی در دانشگاه هنر را داده بودند، استاد لطفی فعلائ هیچ برنامه‌ای برای سخنرانی و یا تدریس در هیچ یک از دانشگاه‌های تهران ندارد.این نوازنده تار پس از سال‌ها به ایران بازگشته است و این بازگشت فرصت مغتنمی برای اهالی موسیقی به شمار می‌آید. از جمله آثار، فعالیت‌ها و کنسرت‌های ایشان می‌توان به تصنیف‌های «بمیرید بمیرید»، «به یاد عارف»، «داروگ»، «ناز لیلی»، «کوچه سار شب»، «کنسرت نوا» (جشن هنر شیراز)، «کنسرت راست پنجگاه» (جشن هنر شیراز)، «کنسرت سه‌گاه» (کنسرت طوس)، «بازسازی آوازهای قمر»، «بازسازی آثار گذشتگان»، «به یاد درویش‌خان»، «به یاد طاهرزاده»، «موسیقی فیلم حاجی واشنگتن»، «چاووش 1» (به یاد عارف)، «چاووش 2» (شب نورد)، «چاووش 4»، «چاووش 6»، «چاووش 8»، «چاووش 9»اشاره کرد.

***

بعد از آثارى که آواى شیدا بعد از شروع فعالیت مجدد خود منتشر کرد، در همین سرى سى دى هاى این شرکت که همگى از آثار محمدرضا لطفى هستند، وارد بازار شد.
قافله سالار یکى از آنها است که شامل کنسرت موسیقیدان دور از وطن در سال ۱۳۶۴ در فلورانس ایتالیا است. لطفى که آن سال ها در ایران زندگى مى کرد- اگرچه چند ماهى به ایتالیا سفر کرده بود- و در موسیقى براى خود قافله سالارى بود و هنوز هم هست و با اینکه فعالیتى در ایران ندارد، همچنان محبوب است. قافله سالار حالا دوباره منتشر شده است و مثل آثارى که به تازگى آواى شیدا به بازار داده شامل شرحى از محمدرضا لطفى است. قافله سالار انگار شرحى است از دورى هاى این نوازنده از وطن که در تمام آنها غمى نهفته است: «بیا بیا دلدار من/ درآ درآ در کار من» یا «سمن بویان غبار غم چو بنشینند بنشانند/ پرى رویان قرار از دل چو بستیزند بستانند» قافله سالار تکنوازى تار و سه تار و همچنین آوازخوانى هاى لطفى را دربرمى گیرد که تمام آن بر پایه بداهه است و در دو دستگاه راست پنجگاه و نوا اجرا شده است.
لطفى مى گوید: «با اینکه اجراى بداهه این دو دستگاه کار بسیار دشوارى بود، اما با توجه به لزوم شناساندن این دو دستگاه ریسک بداهه نوازى را پذیرفتم. در نتیجه قطعات تازه اى خلق شد که امروزه در خاطره موسیقى این مرز و بوم باقى مانده است.»
آواز لطفى براى کسانى که فقط صداى ساز او را شنیده اند در این اثر تجربه شنیدارى خوبى است.

***