تنبور مست

تنبور مست

تنبور مست وبلاگی است پیرامون موسیقی ملی و ساز باستانی تنبور
تنبور مست

تنبور مست

تنبور مست وبلاگی است پیرامون موسیقی ملی و ساز باستانی تنبور

مقام های باستانی تنبور ۲ :


۵- قطار :

قطار از مقام های آوازی بسیار کهن است که از حالتی حماسی . عاشقانه بر خور دار است. خواننده ی این مقام گاه بدون همراهی تنبور و گاه همراه تنبور این مقام را اجرا می نماید و در طی آن اشعاری عاشقانه  و یا حماسی که گاهی از چاشنی پند و عبرت نیز بر خوردار است را زمزمه می نماید .
برای اجرای این مقام گاهی کمانچه آواز خوان را همراهی می کند .

۶-جنگه راه :

این مقام از مقام های پر نشاط و مهیج باستانی موسیقی مقامی است و از حالتی حماسی بر خور دار است . و این حالت از نامش نیز پیداست . جنگه راه  به معنی راه جنگ است و راه یعنی مقام و گوشه  و تر کیب این ۲ کلمه با هم یعنی آهنگ جتگ یا مقام مخصوص جنگ . اگر چه این مقام بیشتر با تنبور نواخته می شود ولی در اصل نوازندگی آن بعهده ی سرنا و دهل است .
شاید وقتی که با تنبور و در مراسم ذکر اجرا می گردد جنگ سالک و مستمع با اهریمن نفس مد نظر است .

۷-سوار سوار :

از مقام های باستانی است که حالات مختلف صدای پای اسب را تداعی می کند . در آغاز با ریتمی کند موسوم به دو نعل و سپس مقداری تند تر موسوم به سه نعل و بعد چهار نعل و تاخت و نشیب و فراز و در آخر آنقدر کند می شود که گویی اسب از حرکت می ایستد . لازم به یاد آوری می دانم که اجرای این مقام با تمامی زیبایی ها و لطافت خود نیازمند تسلط و مهارت کامل در نوازندگی تنبور میباشد . نگارنده هرگز اجرای این مقام با پنجه ی بهشتی استاد عالی نژاد را فراموش نمی کنم .

۸-سحری :

 سحری یکی از مقام های بسیار ارزشمند و دلنشین کهن است که با آواز همراه با تنبور و یا سرنا به همراهی دهل اجرا می شود . 
 تنبور نوازان در محافل و مجالس اذکار روحانی که طی آن شب به صبح م انجامد طلوعی دیگر را نوید داده و اشعار امید بخشی که سرا پا وجد و نشاط ایجاد می کند را به گوش مسثمعین می رسانند و در اعیاد ملی و مذ هبی نیز سرنا و دهل نوازان بر فراز بام های خود همین مقام را در وقت سحر می نوازند . 
 
بگو یا علی



مقام های باستانی تنبور۱ :

سلام به همه ی دوستان . از امشب قصد دارم شرح مختصری را از ۱۴ مقام بارز تنبور برای شما عرضه کنم . این مقام ها عبارت اند از:
۱-ساروخانی ۲- خان امیری ۳- جلو شاهی ۴- بایه بایه ۵- قطار ۶- جنگه راه ۷- سحری ۸- سوار سوار ۹- گله و دره ۱۰- سماع نوع اول (سلمی) ۱۱- سماع نوع دوم (سه جاران)۱۲-سماع نوع سوم (بال و شان) ۱۳- سماع نوع چهارم(سماع) ۱۴- گل و خار. 

۱- سارو خانی :

سارو خان از نوازندگان برجسته ی موسیقی مقامی کردی بوده است که در میان اقوام و طوایف کرد از شهرت خاصی برخوردار است . و مقام ساروخانی از ساخته های اوست که برای آواز به همراه تنبور ساخته شده است . از حالتی حماسی و با شکوه بر خوردار است .

۲- خان امیری:

یکی دیگر از موسیقیدانان نامی کرد که مقام خان امیری  از ساخته های اوست خان امیر نام داشته . این مقام فاقد کلام و آواز است . به غیر از تنبور ساز های دیگری چون سرنا و دوزله نیز توانایی اجرای این مقام را دارند  و نواختن این مقام در بین نوازندگان ساز های بادی یاد شده نیز رایج است.

۳- جلو شاهی:

جلو شاهی از مقام های کهن تنبور است که از نشاط و جذبه ی خاصی بر خوردار است . این مقام در اعیاد بزرگ مذهبی و یا در وقت استقبال از بزرگان و مقامات ظاهری با سرنا و دهل و در پیشواز از بزرگان معنوی یعنی پیران و پیشوایان طریقت و حقیقت با تنبور و دف اجرا می گردد .

۴-بایه بایه:

بایه بایه از مقام های قدیمی تنبور است که از حال و هوای شادی برخور دار است . این آهنگ در مراسم و اعیاد ملی و مذهبی با تنبور و یا سرنا اجرا می گردد .


بگو یا علی

موسیقی تنبور قسمت آخر :

عبارت است از ساخته های تنبور نوازان معاصر که به طور انفرادی یا گروهی به اجرا در آمده اند و تماما بر اساس پایه های مقامی و رعایت فرهنگ موسیقیایی تنبور ساخته شده اند . برای نمونه می توان  از قطعات زیر نام برد :
علی گویم علی جویم ساخته ی درویش امیر حیاتی .
مرغ باغ ملکوت بت عیار مشتاق لقا و تمنای وصال از ساخته های استاد سید امر الله شاه ابراهیمی .
مردان خدا خلوت خاص ز خاک من خیال خوش آنچه شیدی بگو و گله جاران از ساخته های استاد کیخسرو پور ناظری .
آتش دل مژده میلاد دلبر من دست تولا پادشه خوبان دردم از یار اشک پرده در آیین مستان ناله ی تنبور صبوحی شکرانه تجلی طور ساقینامه ی کردی شوق وصل و  آشنایان ره عشق از استاد شهید سید خلیل عالی نژاد .
و بسیاری اثار دیگر که در این قسمت فرصت کافی برای معرفی آنها نیست .
در این چند شب سعی کردم هر چند به صورت مختصر به بررسی موسیقی تنبور بپردازم  امید که بتوان گامی هر چند کوچک در راه شناخت ساز آیینی و عرفانی تنبور برداشت .
بگو یا علی

موسیقی تنتور قسمت سوم :

این قسمت را بداهه نوازی بر اساس مقامات کهن تنبور تشکیل می دهد . نوازنده این نوع موسیقی با رعایت سبک و سنت در بیان ویژه ی تنبور و به کمک قریحه ی ذاتی و ذوق خود می تواند در فضای بیکرانی از الحان و نغمات زیبا و با اصالت به پرواز در آید . در این قسمت است که می توان اشاراتی بسیار گذرا و مختصر به بعضی از گوشه های موسیقی سنتی ایران که فاقد فواصل کمتر از نیم پرده هستند نمود .

      بگو یا علی

موسیقی تنبور قسمت دوم:

مقام های قدیمی و غیر کلام هستند که اکثرا از مقامات باستانی تنبور اند نزد اساتید و آشنایان به مقامات در تعداد و اسامی متفاوت اند . می توان گفت مقام های این دسته نزد اساتید تنبور نواز از ۱۴ تا ۲۰ مقام است .
تعدادی از این مقامات دارای حالت آوازی بوده و لحنی غیر ریتمیک دارند مانند: ساروخانی  قطار  و ...  .  تعدادی دیگر دارای ریتم مشخص هستند مانند : جلو شاهی  بایه بایه  جنگه راه  خان امیری  سوار سوار  گل و خار  ...  .  از میان مقامات باستانی  مقام سحری حالتی استثنایی دارد که لحن آوازی آن غیر ریتمیک و لحن سازی آن دارای ریتم است .
این دسته از الحان محدودیت هایی را که برای اجرای مقامات حقانی ذکر شد شامل نمی شوند .
بگو یا علی